Kern Dussen

2.2 Historische ontwikkeling

De oorsprong van Dussen ligt in een vermoedelijk 10e-eeuwse veenontginning van de graven van Holland langs het riviertje de Dusse. De naam Dussen, voor het eerst vermeld in 1156, gold aanvankelijk voor de wijdere omgeving van twee kleinere woonoorden: Munsterkerk en Muilkerk. Muilkerk wordt voor het eerst vermeld in 1276. Munsterkerk is als gezamenlijke ontginning met Heeraartswaarde mogelijk nog ouder, aangezien Heeraartswaarde al in 1217 vermeld wordt (Herradeskerk). Archeologische vindplaatsen in de omgeving dateren vanaf de 11/12e eeuw. Omstreeks 1330 wordt ten zuiden van de Dusse een kasteel gebouwd. Dat dit riviertje tegenwoordig ten zuiden van kasteel Dussen loopt heeft te maken met de verlegging ervan ten gevolge van de St.Elizabethsvloeden. De vloeden vegen Heeraartswaarde en grotendeels ook Munsterkerk van de kaart. Na de aanleg van de Kornse Dijk, begon de bewoning zich ook hierlangs te concentreren. Vanaf de 16e eeuw worden Muilkerk en Munsterkerk, onder de gezamenlijke naam Dussen, in kerkelijk en financieel opzicht als eenheid gezien. Door dorpsuitbreidingen in de 20e eeuw zijn het Middeleeuwse aan de Dusse georiënteerde bewoningslint, en de latere dijknederzetting aan elkaar gegroeid.

De vroegste ontwikkeling van Dussen is ontstaan langs de stroomrug van een oude veenstroom. Vanaf de 18e eeuw ontwikkelde Dussen zich langs de dijken, waarbij de Kornse Dijk een belangrijke rol speelde. Langs het tracé van de oude stroomrug liggen de boerderijen van oudsher in oost-west richting, langs de Kornse Dijk liggen ze in noord-zuid richting.

De binnendijk maakt ter hoogte van de kern Dussen een slingerende beweging in oost-westelijke richting. De bebouwing aan deze dijk heeft veel te lijden gehad tijdens de Tweede Wereldoorlog, onder andere de bestuursgebouwen en de kern ten zuiden van de huidige kern zijn verwoest. Aan de zuidzijde van de Provinciale Weg is er niets meer terug te vinden van de vroegere centrumfunctie; de Dorpsstraat aan de noordzijde is nog wel onderdeel van het oude centrum.

Afbeelding 2: historische ligging van Dussen